Յուրաքանչյուր կառավարություն իր ձևավորումից անմիջապես հետո ներկայացնում է առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում իր գործունեության հիմնական ուղղությունները՝ ՀՀ կառավարության ծրագիրը։ Այն զուտ փաստաթուղթ չէ, այլ ներկայացնում է տարբեր ոլորտներում կառավարության քաղաքականության ուղղությունները և մոտեցումները, նախատեսվող բարեփոխումները և քայլերը առաջիկա տարիների համար։ Կառավարության հետագա գործունեությունը պետք է բխի այս ծրագրից և պետք է ուղղված լինի դրա իրականացմանը։ Ի՞նչ բարեփոխումներ  էին նախատեսվել 2017-2021թթ․ կառավարությունների ծրագրերով, որո՞նք են դրանցից իրագործվել։ Սույն ուսումնասիրությունն անդրադառնում է այս հարցերին, ներկայացնում է կառավարությունների քաղաքական մոտեցումները և դրանց իրականացման ընթացքը։

Յուրաքանչյուր կառավարություն իր ձևավորումից անմիջապես հետո ներկայացնում է առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում իր գործունեության հիմնական ուղղությունները՝ ՀՀ կառավարության ծրագիրը։ Այն զուտ փաստաթուղթ չէ, այլ ներկայացնում է տարբեր ոլորտներում կառավարության քաղաքականության ուղղությունները և մոտեցումները, նախատեսվող բարեփոխումները և քայլերը առաջիկա տարիների համար։ Կառավարության հետագա գործունեությունը պետք է բխի այս ծրագրից և պետք է ուղղված լինի դրա իրականացմանը։ Ի՞նչ բարեփոխումներ  էին նախատեսվել 2017-2021թթ․ կառավարությունների ծրագրերով, որո՞նք են դրանցից իրագործվել։ Սույն ուսումնասիրությունն անդրադառնում է այս հարցերին, ներկայացնում է կառավարությունների քաղաքական մոտեցումները և դրանց իրականացման ընթացքը։

Սույն վերլուծությունը նվիրված է ՀՀ պետական բյուջեի առանցքային դրույթների ուսումնասիրությանը: Նախ անդրադարձ է կատարվել բյուջեի հիմքում դրված մակրոտնտեսական ցուցանիշների կանխատեսումներին, այնուհետև վերլուծվել են ՀՀ համախմբված և պետական բյուջեի ծրագրային ցուցանիշները: Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվել եկամուտների և ծախսերի պլանային մակարդակների համեմատությանը նախորդ տարիներին դիտարկված փաստացի ցուցանիշների հետ: Վերջում կատարվել են եզրահանգումներ՝ գնահատելու, թե արդյոք բյուջեն հասցեագրում է այն խնդիրները, որոնք առկա են ՀՀ-ում:

ԱՄՆ 46-րդ նախագահ Ջո Բայդենը խորապես հավատացած է, որ աշխարհի ժողովրդավար երկրները պետք է համախմբվեն՝ միասին դիմագրավելու համընդհանուր մարտահրավերները։ Պատահական չէ, որ դեռևս նախագահական քարոզարշավի ժամանակ Բայդենի համար առաջնահերթություն էր աշխարհի ժողովրդավար երկրների համախմբումը մեկ հարթակում։ Նրա նպատակն էր Ժողովրդավարության գագաթնաժողովի կազմակերպումը պաշտոնավարման առաջին տարում։ Խոստմանը հավատարիմ մնալով՝ Բայդենը դեկտեմբերի 9-10-ը կազմակերպելու է Ժողովրդավարության առաջին գագաթնաժողովը, որից ուղիղ մեկ տարի անց տեղի կունենա երկրորդը՝ ոչ հեռավար ձևաչափով։

Սույն հոդվածի շրջանակներում բացահայտվում են գագաթնաժողովի ակունքները, նպատակները, ինչպես նաև մասնակից երկրների ընտրության հետ կապված օրինաչափությունը։

Վերջին ամիսներին Ադրբեջանն ու Թուրքիան տարբեր միջազգային հարթակներում հետևողականորեն հանդես են գալիս այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» լոբբինգով։ Ընդ որում, Հայաստանի ինքնիշխան տարածքով միջանցք անցկացնելու իրենց քաղաքական նկրտումները հմտորեն քողարկում են տնտեսական հիմնավորումներով՝ փորձելով միջազգային հանրության շրջանում տպավորություն ստեղծել, թե իբր այդ միջանցքը էական նպաստ է բերելու Արևելք-Արևմուտք առևտրաշրջանառությանն ու բեռնափոխադրումներին։

Հիմնվելով Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթգծի ծանրաբեռնվածության և տնտեսական արդյունավետության ուսումնասիրության վրա՝ սույն վերլուծության արդյունքում եկել ենք այն եզրակացությանը, որ այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը» կամ Նախիջևանի միջանցքը տնտեսական տեսանկյունից որևէ էական արժեք չի ներկայացնում։ Այն զուտ քաղաքական նախագիծ է, որը միտված է սպասարկելու Թուրքիայի և Ադրբեջանի պանթուրանական աշխարհաքաղաքական շահերն ու ծրագրերը։

Սույն վերլուծության նպատակն է գնահատել ՀՀ պետական բյուջեի կատարման ընթացքը տվյալ ժամանակահատվածում: Նախ նկարագրվել է ՀՀ տնտեսության ընդհանուր բնութագիրը, այն է՝ տնտեսական ակտիվության շարժիչ ուժերը, զարգացումները տնտեսության առանձին ճյուղերում, պահանջարկի բաղադրիչների՝ սպառման և ներդրումների վարքագիծը և այլն: Այնուհետև վերլուծվել է պետական բյուջեի եկամուտների և ծախսերի կատարողականը՝ համեմատելով համապատասխան ցուցանիշների փաստացի և պլանային արժեքները: Վերլուծությունը ավարտվել է հիմնական եզրահանգումների ամփոփմամբ:

Սույն աշխատության նպատակն է ուսումնասիրել ԱՄՆ-ում Հայաստանի Հանրապետության 7-րդ դեսպան տիկին Լիլիթ Մակունցի գործունեության արդյունավետությունը՝ պաշտոնավարման առաջին 100 օրերի ընթացքում: Այդ նպատակով առանձին ուսումնասիրության առարկա են դարձել դեսպանի աշխատանքը Բայդենի վարչակազմի, Կոնգրեսի, հայ համայնքի, հայկական կազմակերպությունների հետ, ինչպես նաև հանրային դիվանագիտությունը սոցիալական հարթակներում և ամերիկյան մամուլում: Առանձին ուսումնասիրության առարկա կդառնան դեսպանի առաջ քաշած երկկողմ օրակարգը և դրա առանձնահատկությունները: 

Ելնելով ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված տվյալներից՝ սույն վերլուծությունում ուսումնասիրվել է ՀՀ տնտեսության՝ վերջին ժամանակաշրջանի սոցիալ-տնտեսական զարգացումները: Մասնավորապես, դիտարկվել են տնտեսական ակտիվության՝ տվյալ ամսվա կուտակային ցուցանիշը, դրա ոլորտային բաշխվածությունը, ինչպես նաև տնտեսության առանձին ճյուղերի դինամիկան: Վերլուծվել են նաև տնտեսական զարգացումները ՀՀ արտաքին առևտրի ոլորտում, աշխատանքի շուկայում և հարկաբյուջետային հատվածում: Բացի այդ, անդրադարձ է կատարվել նաև ֆինանսական հատվածին (գնաճ, ավանդներ և վարկեր), ինչպես նաև փոխարժեքի վարքագծին:

Մեծ Մերձավոր Արևելքում Չինաստանի աճող հետաքրքրությունն ու ներգրավվածությունը իր ազդեցությունն է ունենում նաև Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական գործընթացների վրա։ ԽՍՀՄ փլուզումից անմիջապես հետո տարածաշրջանում ազդեցության և գերակայության համար հիմնական պայքարը ընթանում էր Արևմուտքի և Ռուսաստանի Դաշնության միջև։ Սակայն վերջին տարիներին մի կողմից՝ տարածաշրջանային դերակատարների՝ Թուրքիայի, Իրանի դիրքերի ամրապնդումը, մյուս կողմից՝ տարածաշրջանի նկատմամբ ՉԺՀ հետաքրքրության աճը Հարավային Կովկասում գերակայության համար խոշոր պետությունների պայքարը ավելի դինամիկ և խայտաբղետ են դարձրել։ Սույն վերլուծության շրջանակներում ուսումնասիրել ենք Չինաստանի տարածաշրջանային քաղաքականության ազդեցությունը Հարավային Կովկասի երկրների վրա՝ այդ համատեքստում ներկայացնելով հայ-չինական հարաբերությունների վերաբերյալ մեր տեսլականը։

Սույն հոդվածը հանդիսանում է «Լույս» Հիմնադրամի կողմից հրապարակված՝ «Չինաստանի քաղաքականությունը Մերձավոր Արևելքում և Հարավային Կովկասում՝ Իրանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների օրինակով» ծավալուն վերլուծության բաղկացուցիչ մասը, որը կարող եք կարդալ հետևյալ հղումով՝ https://www.luys.am/index.php?m=publicationsOne&pid=246

2018թ. ապրիլ-մայիս ամիսներին ՀՀ-ում տեղի ունեցած իշխանափոխությունից հետո տնտեսության զարգացման ի՞նչ ռազմավարությամբ է առաջնորդվում ՀՀ կառավարությունը, և որո՞նք են վերջինիս ուղենիշային թիրախները: Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս է ՀՀ գործադիր իշխանությունը ձախողել պետական տնտեսական քաղաքականությունը, և որո՞նք են ձախողման հիմնական պատճառները: Ինչպե՞ս է ներկայիս կառավարությունը պատկերացնում ՀՀ տնտեսության ապագան առաջիկա 5 տարիների ընթացքում: Արդյո՞ք այդ պատկերացումներն իրատեսական են, և ի՞նչ կարելի է կանխատեսել իրականում: Այս հետազոտությունը նպատակ ունի տալ վերոհիշյալ հարցերի պատասխանները` վերլուծելով ՀՀ կառավարության 2019 և 2021 թվականների ծրագրերում ամրագրված առանցքային թիրախները` տնտեսական աճից մինչև տնտեսության կառուցվածքային բարեփոխումներ, ՀՀ բնակչության կյանքի որակի բարձրացման և սոցիալական պաշտպանության ապահովման խոստումներից մինչև հանրային ֆինանսների արդյունավետ կառավարման և երկրի մակրոտնտեսական կայունության ապահովման նպատակադրում: