Գլխավոր - Լույս Հիմնադրամ
ՀՀ, Երևան 0010, Բուզանդի 3 +37412400004

ՍՈՎՈՐԵԼ. ԳՈՐԾԵԼ. ՀԱՄԱՍՏԵՂԾԵԼ

Հասարակական կազմակերպությունների և հիմնադրամների արտերկրից ֆինանսավորման` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրական կարգավորումները և միջազգային փորձը

Միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ հասարակական կազմակերպությունների օտարերկրյա ֆինանսավորումը պետությունների համար առաջացնում է որոշակի մտահոգություններ։ Արդյունքում, նման կազմակերպությունների նկատմամբ առանձին երկրներում սահմանվում են թափանցիկության և հաշվետվողականության ավելի խիստ պահանջներ՝ հաշվի առնելով փողերի լվացման և ահաբեկչության հնարավոր դեպքերի կանխարգելումը, ինչպես նաև պետության և հասարակության անվտանգության ապահովման անհրաժեշտությունը։ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ արտերկրից ֆինանսավորում ստացող հասարակական կազմակերպությունների համար հաշվետվողականության և թափանցիկության հատուկ պահանջներ նախատեսված չեն։ Վերլուծության մեջ ներկայացվում է հասարակական կազմակերպությունների և հիմնադրամների` արտերկրից ֆինանսավորումը կարգավորող միջազգային փորձը և թափանցիկության և հաշվետվողականության հատուկ կարգավորումներ Հայաստանի Հանրապետությունում ներդնելու հնարավորությունը։

  


ՀՀ պետբյուջեի կապիտալ ծախսերի թերակատարումը և դրա հնարավոր հետևանքները

Այս թեմայով վերլուծությունների գերակշիռ մասից կարելի է եզրակացնել, որ պետական կապիտալ ծախսերի չկատարումը հանգեցնում է տնտեսական աճի տուգանման: Հետևաբար, յուրաքանչյուր երկրի կառավարության համար որպես դրական արդյունք պետք է լինի կապիտալ ծախսերի պատշաճ իրականացումը, իսկ դրանց գծով թերակատարումները՝ ահազանգող: Ելնելով այն հանգամանքից, որ կապիտալ ծախսերի ազդեցությունը տնտեսական աճի վրա տարբեր ուղիներով է իրականանում` սույն վերլուծությունում կիրառել ենք դինամիկ ստոխաստիկ ընդհանուր հավասարակշռության մոդել (DSGE), որը բավական լավ նկարագրում է ամբողջ տնտեսությունը և հնարավորություն է տալիս դիտարկել կապիտալ ծախսերի թերակատարման ազդեցությունը տնտեսության բոլոր հատվածների վրա: Ընդ որում վերլուծության հիմքում դրվել է այն ենթադրությունը, որ կապիտալ ծախսերը նվազել են միայն մեկ տարի, իսկ հետագա տարիներին վերականգնվել են՝ իրականացվելով կայուն մակարդակին համապատասխան ծավալով: Կիրառված մոդելի արդյունքները ցույց են տվել, որ կապիտալ ծախսերի գծով կառավարության խիստ պահպանողական վարքագիծը վտանգավոր է և երկարաժամկետում տուգանելու է տնտեսական աճի ներուժը: Գնահատվել են նաև կապիտալ ծախսերի թերակատարման ազդեցությունն այլ մակրոփոփոխականների վրա, ինչպիսիք են՝ մասնավոր իրական ներդրումները, իրական աշխատավարձերը, զբաղվածությունը, իրական արդյունավետ փոխարժեքը, արտահանումը, պարտք/ՀՆԱ-ն և իրական սպառումը

  


ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումները 2019 թվականի հունվար-հուլիս ամիսներին

Ելնելով ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված տվյալներից՝ սույն վերլուծությունում ուսումնասիրվել է ՀՀ տնտեսության՝ վերջին ժամանակաշրջանի սոցիալ-տնտեսական զարգացումները: Մասնավորապես, դիտարկվել են տնտեսական ակտիվության՝ տվյալ ամսվա կուտակային ցուցանիշը, դրա ոլորտային բաշխվածությունը, ինչպես նաև տնտեսության առանձին ճյուղերի դինամիկան: Վերլուծվել են նաև տնտեսական զարգացումները ՀՀ արտաքին առևտրի ոլորտում, աշխատանքի շուկայում և հարկաբյուջետային հատվածում: Բացի այդ, անդրադարձ է կատարվել նաև ֆինանսական հատվածին (գնաճ, ավանդներ և վարկեր), ինչպես նաև փոխարժեքի վարքագծին:

  


Հայաստան-Իրան համագործակցության հեռանկարները էներգետիկ ոլորտում

Հայաստան-Իրան էներգետիկ համագործակցության ներուժը հաճախ գերագնահատվում է Հայաստանի լրատվական-փորձագիտական շրջանակների կողմից։ Սա նպաստում է ավելորդ ու անիրատեսական հանրային սպասումների ձևավորմանը, ինչը կարող է հանգեցնել հիասթափության և ի վերջո բացասաբար կազդի երկկողմ հարաբերությունների հետագա զարգացման վրա։ Էներգետիկ ոլորտում երկկողմ համագործակցության խորացման ուղղությամբ վերջին տասնամյակների ընթացքում բավականին մեծ աշխատանք է տարվել, որի արդյունքում թեև դանդաղ տեմպերով, բայց որոշակի դրական զարգացումներ եղել են։ Այն, որ երկու հարևան երկրները ունեն համագործակցության ներուժ, իրականում կասկած չի հարուցում, սակայն այդ ներուժի ամբողջական իրացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ խոչընդոտները նույնպես հարկավոր է հաշվի առնել։ Հայաստան-Իրան էներգետիկ համագործակցության խորացումը փոխշահավետ գործընթաց է, որը ՀՀ ցանկացած իշխանություն պետք է պատշաճ ձևով առաջ տանի և ապահովի օրակարգում առկա ծրագրերի իրականացման շարունակականությունը։ Սա այն ոլորտն է, որտեղ միայն քաղաքական կամքի առկայությունը բավարար չէ, և հաջողություններ գրանցելու համար պահանջվում է դիվանագիտական, բանակցային հսկայական աշխատանք։

  


Եվանգելիստների կարևորությունը Թրամփի, Ադրբեջանի և Հայաստանի համար

ԱՄՆ-ի քրիստոնյա-պահպանողական հատվածը մշտապես եղել է կարևոր հակակշիռ երկրում առկա առավել լիբերալ խմբավորումների համար։ Այն լրջագույնս ազդել է «կապույտ նահանգ, կարմիր նահանգ» բաժանման վրա՝ ԱՄՆ-ին հաղորդելով առավել պահպանողական բնույթ ի տարբերություն ժամանակակից այլ արևմտյան ազգերի հետ։ Եվանգելիստ քրիստոնյաների համայնքը կազմում է այս քրիստոնյա պահպանողական հատվածի կարևոր և ծանրակշիռ մասը։ Եվանգելիստական քրիստոնեությունը բողոքական դավանանքներից մեկն է, որը ստացել է իր անունը Ավետարանի դրույթների իրագործման իրենց ձգտման շնորհիվ։ 2014թ. Pew հետազոտական կենտրոնի իրականացրած հարցման համաձայն, ԱՄՆ բնակչության 25.4%-ը (մոտ 81մլն. մարդ) Եվանգելիստ է։ Առավել շատ Եվանգելիստ բնակչություն ունեցող նահագներն են Տեխասը (6.5մլն), Կալիֆորնիան (3.5մլն), Ֆլորիդան (3մլն.) և այլն։ Թեև սպիտակ Եվանգելիստների գործունեությունը պակաս նկատելի, այնուամենայնիվ նրանք զգալի ազդեցություն ունեն քաղաքական որոշումների ընդունման վրա։

  


«Մեկ գոտի՝ մեկ ճանապարհ» ծրագիրը և դրանում Հայաստանի անորոշ դերակատարությունը

Չինաստանի նախաձեռնած «Մեկ գոտի՝ մեկ ճանապարհ»-ը հավակնում է դառնալ այսպես կոչված «նոր Մարշալի պլանը» ամբողջ եվրասիական տարածաշրջանի համար: Հայաստանը, ունենալով տարածաշրջանային և միջազգային ինտեգրման որոշակի օբյեկտիվ բարդություններ, պետք է փորձի հնարավորինս օգտվել ծրագրի ընձեռած հնարավորություններից: Այս տեսանկյունից կարևոր է հասկանալ «Մեկ գոտի՝ մեկ ճանապարհ» նախագծի էությունը, ներկայացնել դրանում տարածաշրջանի տարբեր երկրների ներգրավվածության մակարդակը, հասկանալ Հայաստանի համար ծրագրի հնարավոր հետևանքները, դրա նկատմամբ իրատեսական ակնկալիքները։

  


ՀՀ Տնտեսական ազատության ինդեքս

Միջազգային կառույցների կողմից հրապարակված ցուցանիշների և ինդեքսների ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս լուծելու երկու կարևոր խնդիր: Առաջին, համապարփակ թվային ցուցանիշների օգնությամբ գնահատել ՀՀ կատարողականը տվյալ ժամանակահատվածում, ինչպես նաև կատարել միջժամանակային համեմատություններ՝ հասկանալու, թե արդյոք երկիրը շարժվում է ցանկալի ուղղությամբ: Երկրորդ, ՀՀ կատարողականը համեմատել այլ երկրների հետ՝ պարզելու Հայաստանի հարաբերական դիրքը տարածաշրջանում և Եվրասիական տնտեսական միությունում: Այս արդյունքները կարևոր են, քանի որ օգնում են ստանալ տնտեսական իրավիճակի համակողմանի գնահատականը, ինչն անհրաժեշտ է ինչպես պետական, այնպես էլ մասնավոր հատվածի համար: Սույն վերլուծությունը միտված է վերոհիշյալ խնդիրների պարզաբանմանը:

  


ՀՀ տնտեսական աճի մտահոգիչ կառուցվածքը

Տնտեսական աճը երկրի տնտեսական զարգացածության չափման գործիքներից է: Սակայն միայն տնտեսական աճի առկայությունը բավարար չէ երկրի տնտեսական զարգացածության մասին խոսելու համար: Առավել կարևոր է այն, թե ինչի արդյունքում և ինչպես է ձևավորվել տնտեսական աճը: Այն դեպքերում, երբ տնտեսական աճը հիմնականում պայմանավորված է մեկ կամ երկու գործոններով կամ ձևավորվում է տնտեսության ոչ արտահանելի հատվածի զարգացածության արդյունքում, չենք կարող խոսել երկարաժամկետ և կայուն տնտեսական աճի մասին: ՀՀ տնտեսական աճը այս տեսանկյունից ևս հատկանշական է, քանի որ հատկապես վերջին ժամանակահատվածներում տնտեսական աճը հիմնականում պայմանավորված է վիճակախաղերի և բուքմեյքերական գործունեությամբ:

  


ՀՀ վճարային հաշվեկշռի 2019թ. առաջին եռամսյակի զարգացումները

Արտաքին առևտրատնտեսական հարաբերությունները ունեն վճռորոշ նշանակություն փոքր տնտեսությունների, այդ թվում՝ ՀՀ համար: Այս հարաբերությունները արտացոլվում են երկրի վճարային հաշվեկշռում: Վերջինս բաղկացած է երկու հիմնական բաժիններից՝ ընթացիկ հաշիվ և ֆինանսական (կապիտալի) հաշիվ: Ընթացիկ հաշիվը ներառում է առևտրային հաշվեկշիռը (զուտ արտահանում), զուտ գործոնային եկամուտները և երկրորդային եկամուտները (զուտ դրամական փոխանցումներ): Ինչ վերաբերում է ֆինանսական (կապիտալի) հաշվին, ապա այն ներկայացնում է կապիտալի զուտ ներհոսքը, որը դրսևորվում է ուղղակի և պորտֆելային ներդրումների տեսքով: Սույն վերլուծությունը նվիրված է ՀՀ վճարային հաշվեկշռի զարգացումների ուսումնասիրությանը:

  


2019 թվականի առաջին եռամսյակում ՀՀ պետական բյուջեի կատարման հաշվետվության վերաբերյալ

Սույն վերլուծության նպատակն է գնահատել ՀՀ պետական բյուջեի կատարման ընթացքը տվյալ ժամանակահատվածում: Նախ նկարագրվել է ՀՀ տնտեսության ընդհանուր բնութագիրը, այն է՝ տնտեսական ակտիվության շարժիչ ուժերը, զարգացումները տնտեսության առանձին ճյուղերում, պահանջարկի բաղադրիչների՝ սպառման և ներդրումների վարքագիծը և այլն: Այնուհետև վերլուծվել է պետական բյուջեի եկամուտների և ծախսերի կատարողականը՝ համեմատելով համապատասխան ցուցանիշների փաստացի և պլանային արժեքները: Վերլուծությունը ավարտվել է հիմնական եզրահանգումների ամփոփմամբ:

  


Back to top
Close