Արտաքին առևտրատնտեսական հարաբերությունները ունեն վճռորոշ նշանակություն փոքր տնտեսությունների, այդ թվում՝ ՀՀ համար: Այս հարաբերությունները արտացոլվում են երկրի վճարային հաշվեկշռում: Վերջինս բաղկացած է երկու հիմնական բաժիններից՝ ընթացիկ հաշիվ և ֆինանսական (կապիտալի) հաշիվ: Ընթացիկ հաշիվը ներառում է առևտրային հաշվեկշիռը (զուտ արտահանում), զուտ գործոնային եկամուտները և երկրորդային եկամուտները (զուտ դրամական փոխանցումներ): Ինչ վերաբերում է ֆինանսական (կապիտալի) հաշվին, ապա այն ներկայացնում է կապիտալի զուտ ներհոսքը, որը դրսևորվում է ուղղակի և պորտֆելային ներդրումների տեսքով: Սույն վերլուծությունը նվիրված է ՀՀ վճարային հաշվեկշռի զարգացումների ուսումնասիրությանը: